DOMOWE EKSPERYMENTY

Podajemy opisy doświadczeń, które możesz sam wykonać w domu.
Dzięki nim możesz stać się domowym magiem czy czarodziejem.
Zachęcamy do zabawy z chemią!

"OGNIOODPORNA" CHUSTECZKA

Odczynniki i sprzęt

Moneta dwuzłotowa, chusteczka do nosa, palące się łuczywko

Wykonanie

W chusteczkę do nosa ciasno zawijamy dwuzłotową monetę. Musimy zwrócić uwagę, by płótno naciągnięte na powierzchni monety było bez fałd. Dotykamy do chusteczki palące się łuczywko (papieros). Chusteczce nie stało się nic. Metal odprowadzi ciepło palącego się łuczywka, a na materiale nie będzie nawet śladu spalenizny. Dzięki działaniu metalu nie została przekroczona temperatura zapłonu płótna.

Takie doświadczenie wykonują na pokazach arabscy sztukmistrze, posługując się dodatkowo magicznym pozdrowieniem "Salam aleikum". Teraz Ty również możesz nim zostać.

CZY ŚWIECA MOŻE PŁYWAĆ?

Odczynniki i sprzęt

2 małe słoiki po dżemie, 2 małe świeczki, olej opałowy lub nafta, woda

Wykonanie

Do jednego słoika po dżemie nalewamy jedną trzecią jego objętości wody, a do drugiego - taką samą ilość oleju opałowego lub nafty. Do słoika z wodą dla odróżnienia można dodać kilka kropli kolorowego atramentu. Do każdego słoika wkładamy małą świeczkę. W wodzie świeca pływa, w oleju tonie. Wyjmujemy świeczki i wlewamy wodę do słoika z olejem i wkładamy świeczkę.

Obserwacje

Ciecze nie mieszają się ze sobą. Olej pływa na powierzchni wody. Po włożeniu świeczki zaczyna tonąć, dopóki nie osiągnie warstwy wody. Tam przestaje się zanurzać i pozostaje zawieszona pośrodku słoika.

Wyjaśnienie

Litr oleju jest lżejszy niż litr wody. Naukowo można powiedzieć, że olej ma mniejszą gęstość niż woda. Określona objętość materiału, z którego wykonana jest świeca, jest lżejsza od objętości wody,
a cięższa od takiej samej objętości oleju. Z tego właśnie powodu świeca pływa po powierzchni wody, a tonie w oleju.
To Ci wyjaśnia również katastrofę tankowca na morzu.

CZY CUKIER W KOSTKACH MOŻE SIĘ PALIĆ?

Odczynniki i sprzęt

Cukier w kostkach, popiół z papierosa lub soda, talerz

Wykonanie

Połóżmy kostkę cukru na talerzu i spróbujmy ją podpalić. Nie uda się. Posypmy naroże kostki odrobiną popiołu
z papierosa lub sody i podpalmy ponownie. Cukier zacznie palić niebieskim płomieniem.

Wyjaśnienie

Cukier, popiół z papierosa, czy soda nie palą się oddzielnie. Jednak popiół czy soda umożliwiają spalanie cukru - są katalizatorami reakcji. Katalizator to substancja, która nie wywołuje przebieg procesu chemicznego, nie ulegając przy tym sama przemianie.

NIEWIDOCZNE PISMO

Odczynniki i sprzęt

Ocet, świeca, papier do pisania, stalówka lub cienko zaostrzony patyk

Wykonanie

Piszemy lub rysujemy na czystym papierze stalówka lub patyczkiem zanurzonym w occie. Kiedy wyschnie, papier z tajemniczym tekstem umieszczamy nad płomieniem świecy (w odległości ok. 5 cm nad nim). Pojawi się ciemnobrązowy tekst. Dla bezpieczeństwa doświadczenie należy przeprowadzić na metalowej płytce lub w zlewie.

ATRAMENT SYMPATYCZNY OPATA FARII

W powieści Aleksandra Dumasa "Hrabia Monte Christo", można przeczytać jak opat Farii obeznany
z wiedzą chemiczną, zdołał odczytać niewidoczny tekst dokumentu opisującego miejsce ukrycia skarbu, wykorzystując płomień świecy.
Ty również możesz przesyłać tajne wiadomości! Spróbuj!

Odczynniki i sprzęt

Sok z cytryny, świeca, stalówka lub patyczek, papier

Wykonanie

Czystą stalówką lub patyczkiem nakłuwamy miąższ owocu cytryny i jego sokiem piszemy lub malujemy na papierze. Wkrótce po napisaniu tekst zniknie. Odczytamy go, gdy ogrzejemy papier nad płomieniem świecy (uważaj, aby papier się nie zapalił) lub podgrzewając żelazkiem. Pismo brązowieje.

Wyjaśnienie

Sok z cytryny zawiera różne substancje organiczne, w skład których wchodzi węgiel. Podczas ogrzewania substancje rozkładają się, a wydzielający się węgiel powoduje czarnobrązowe zabarwienie papieru.

POPULARNE ATRAMENTY SYMPATYCZNE

PŁYWAJĄCE JAJKO

Odczynniki i sprzęt

Surowe jajko, sól, woda, słoik

Wykonanie

Słoik napełniamy wodą do połowy, w której rozpuszczamy kilka łyżek soli. Ostrożnie do słoika dolewamy szklankę wody, tak aby ciecze nie zmieszały się ze sobą. Wkładamy jajko do słoika. Będzie ono pływać na poziomie niewidocznej powierzchni rozdzielającej obie ciecze.

Wyjaśnienie

Jajko jest cięższe od wody, ale lżejsze niż solanka i dlatego w solance pływa.
Już wiesz, że w słonym morzu trudno się utopić. Możesz spokojnie nie umiejąc pływać co roku spędzać wakacje nad Morzem Martwym.

"WULKAN" W KUCHNI

Odczynniki i sprzęt

2 puste buteleczki z wąskim otworem, 2 duże słoiki, czerwony atrament, środek do zmywania naczyń, olej do sałatek

Wykonanie

2 puste buteleczki napełniamy olejem zabarwionym czerwonym atramentem i wstawiamy każdy do innego słoika. Do jednego z nich nalewamy wodę z kranu, a do drugiego wodę z płynem do naczyń. W słoiku z samą wodą nic się nie dzieje, natomiast z dodatkiem płynu, u wylotu butelki tworzy się niczym nad wulkanem czerwona chmura, która unosi się do góry i rozpływa po powierzchni.

Wyjaśnienie

Chociaż olej jest lżejszy od wody nie może wypłynąć z zalanej wodą buteleczki. Dodanie płynu do ycia naczyń obniża napięcie powierzchniowe i olej swobodnie wypływa z butelki.